Ружанскі палац

Мястэчка Ружаны (сёння Пружанскі раён, Брэсцкая вобласць) упершыню згадваецца ў пісьмовых крыніцах у канцы XV стагоддзя. Вядома, што да 1552 года яно належала роду Тышкевічаў. У тыя часы Ружаны славіліся вытворчасцю сукна і дываноў, мастацкіх паясоў, керамікі. Тут жа праходзілі вялікія кірмашы. У 1598 годзе маёнтак Ружаны купіў знакаміты магнат і палітычны дзеяч, канцлер, адзін з аўтараў унікальнага зводу законаў - Статута Вялікага княства Літоўскага - Леў Сапега. Менавіта па яго загадзе ў пачатку XVII стагоддзя тут пачалося грандыёзнае будаўніцтва. У Ружанах з'явіўся замак з трыма вежамі, які спалучае ў сабе рысы абарончай крэпасці і параднага палаца.

У XVII стагоддзі Ружанскі замак быў значным цэнтрам палітычнага жыцця Вялікага княства Літоўскага. Тут вырашаліся многія дзяржаўныя пытанні, праходзілі прыёмы амбасадараў і каралёў. Адзін з родапачынальнікаў дынастыі Ян Сапега прымаў у Ружанах караля Рэчы Паспалітай Жыгімонта Старога. Бывалі тут кароль Жыгімонт III Ваза, каралевіч Уладзіслаў (Уладзіслаў IV Ваза). У велізарных двухпавярховых падвалах замка захоўваліся дзяржаўная казна Вялікага княства Літоўскага, арсенал, дзяржаўныя дакументы і архіў роду Сапегаў, запасы харчавання і бочкі з віном.

У другой палове XVII стагоддзя палац перажыў не лепшыя часы, быў разрабаваны і паўразбураны. Прычынай сталі міжусобіцы паміж мясцовай шляхтай і Паўночная вайна. У 1770-я гады ўладальнік Ружанаў канцлер Аляксандр Сапега зноў адбудаваў рэзідэнцыю. Дзякуючы саксонскаму архітэктару Яну Самуэлю Бекеру непрыступны замак ператварыўся ў вытанчаны палац з садамі, паркамі, аранжарэяй. Спалучаючы адразу два архітэктурныя стылі - барока і класіцызм - па прыгажосці ён не саступаў знакамітаму Версалю. Аднаўленчыя работы завяршыліся ў 1786 годзе. Гонарам Ружанскага палаца былі найбагацейшыя бібліятэка і карцінная галерэя, адзін з лепшых у Еўропе тэатраў. У яго трупе ігралі 60 артыстаў і 40 музыкантаў, а многія спектаклі ставіліся на французскай мове. Гледачом тут не раз бываў кароль Станіслаў Аўгуст Панятоўскі.

Пасля паўстання 1831 года Ружанскія валоданні былі канфіскаваныя, а Сапегі перабраліся ў іншы маёнтак. Купец-арандатар арганізаваў у пакоях палаца ткацкую фабрыку, якая працавала тут да пачатку ХХ стагоддзя. У гады Першай сусветнай вайны комплекс зноў быў разбураны, але найбольшы ўрон палацу нанесла Другая сусветная вайна. Захаваліся галоўны і ўсходні карпусы, уязная брама і флігелі. Летам 2008 года ў старадаўняй рэзідэнцыі Сапегаў пачаліся рэстаўрацыйныя работы і гістарычныя раскопкі. Да цяперашняга часу абноўленыя цэнтральныя ўязныя вароты - Брама, адноўлены бакавыя флігелі. І сёння Ружанскі замак часткова адкрыты для турыстаў.

Ва ўсходнім флігелі працуе музей "Палацавы комплекс Сапегаў", дзе можна ўбачыць аўтэнтычныя прадметы і элементы інтэр'еру. Адна з залаў прысвечана дынастыі Сапегаў, у галерэі праходзяць выстаўкі беларускіх мастакоў. Згодна з дзяржаўнай праграмай "Замкі Беларусі" у 2013-2018 гадах будзе праведзена рэстаўрацыя Усходняга (Тэатральнага) корпуса. У будучыні ў комплексе плануюць адкрыць гасцінічныя нумары, рэстаран, конны манеж. З 2011 года на тэрыторыі палаца Сапегаў праходзіць штогадовае свята "Ружанская брама". Яго госці могуць пазнаёміцца ​​з мінулым рэзідэнцыі, наведаць экскурсіі, убачыць гістарычныя рэканструкцыі і выступленні артыстаў, пабываць на кірмашы народных майстроў.

Чытаць таксама

Палац Румянцавых і Паскевічаў у Гомелі

Гомельскі палацава-паркавы ансамбль - адзін з найпрыгажэйшых помнікаў архітэктуры Беларусі. Сёння ўнікальны музейны комплекс у цэнтры Гомеля аб'ядноўвае палац Румянцавых і Паскевічаў, капліцу-пахавальню, зімовы сад, назіральную вежу і цудоўны старадаўні парк.

Руіны Крэўскага замка

Дзякуючы мноству легенд - ад аповедаў пра сакрэтныя тунэлі да гісторый пра замураваных дзяўчат - руіны Крэўскага замка з'яўляюцца адным з найбольш прывабных турыстычных месцаў у Беларусі.

Прылуцкі палацава-паркавы комплекс Чапскіх

Легенда кажа, што таямнічы замак у вёсцы Прылукі быў пабудаваны на месцы праваслаўнага манастыра, які быў разбураны ў 1740 годзе па невядомай прычыне.