Палац Пуслоўскіх у Косава

Мястэчка Косава (сёння Івацэвіцкі раён, Брэсцкая вобласць) вядома з 1494 года, калі вялікі князь літоўскі Аляксандр Ягелончык падарыў гэтыя землі маршалку Яну Храптовічу. На працягу некалькіх стагоддзяў уладальнікамі Косава былі знакамітыя дынастыі: Храптовічы, Сангушкі, Флемінгі, Чартарыйскія, Сапегі. А ў 1821 годзе маёнтак набыў Войцех Пуслоўскі. Ён заснаваў у Косава дывановую фабрыку, у ваколіцах пабудаваў і адрэстаўраваў каля 60 храмаў. Пуслоўскія ганарыліся суседствам свайго маёнтка з сядзібай ва ўрочышчы Мерачоўшчына, дзе нарадзіўся Тадэвуш Касцюшка - нацыянальны герой Польшчы і ЗША, ганаровы грамадзянін Францыі.

Пасля Войцеха сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Вандалін Пуслоўскі - буйны прамысловец і аматар мастацтваў. Менавіта ён ў 1838 годзе пачаў у Косава будаўніцтва раскошнага палаца. Аўтарам праекту стаў выбітны архітэктар Францішак Яшчалд, а ў другой палове XIX стагоддзя над рэканструкцыяй працаваў Уладзіслаў Марконі. Косаўскі палац па-свойму ўнікальны. Будынак складаецца з цэнтральнага двухпавярховага корпуса і двух бакавых крылаў, а дзякуючы гранёным зубчатым вежам яго часта называюць мініяцюрным замкам.

Кожная вежа сімвалізавала месяц года, пры гэтым 4 цэнтральныя - у гонар ураджайных траўня, чэрвеня, ліпеня і жніўня - самыя высокія. У палацы больш за 100 памяшканняў, і ніводнага прахаднога. Дзякуючы сістэме калідораў і асабліваму размяшчэнню вокнаў, на працягу двух з паловай дзён у годзе сонечнае святло цалкам заліваў адзін з пакояў. У гэты час гаспадары святкавалі Дзень пакоя, па-асабліваму ўпрыгожваючы яго і праводзячы там шмат часу. Косаўскі палац славіўся раскошнымі заламі: у Белай - госці танцавалі на шумных балях, у Чорнай - гулялі ў карты, у Ружовай - музіцыравалі. Кажуць, што была і зусім дзіўная для тых часоў Парадная зала, дзе пад шкляной падлогай сярод багавіння плавалі рыбкі. Сучасныя рэстаўратары гэты факт яшчэ не пацвердзілі, але ўпэўнены: падлогі з падагрэвам дакладна былі.

Палац атачаў выдатны парк, дзе раслі больш за 150 відаў экзатычных раслін, а для асабліва рэдкіх асобнікаў ўладкаваная аранжарэя. Парк маляўніча спускаўся да трох штучнх азёр і сядзібы Касцюшкі. Пасля Леанарда Пуслоўскага, які прайграў маёнтак у карты, Косава не раз пераходзіла да новых гаспадароў. У гады Першай сусветнай вайны палац разрабавалі, многія каштоўнасці вывезлі за мяжу. З 1921 г. тут размяшчаліся кіраванне акругай і школа пчаляроў. Найбольшыя разбурэння палац перажыў падчас Другой сусветнай вайны. Шматдзённы пажар ў 1944 г. канчаткова знішчыў убранне залаў, пакінуўшы толькі велічныя сцены.

З палацам у Косава звязана шмат паданняў. Мясцовыя жыхары распавядалі, што для аховы гаспадары трымалі ільва, якога ноччу выпускалі блукаць па калідорах. Узгадваюць і "музычную" асаблівасць палаца. Калі на другім паверсе ўсходняга боку, стаўшы на падаконнік, нехта гучна пляскаў у ладкі, скляпенні будынка пачыналі выдаваць меладычныя гукі. А адна з самых прыгожых легенд абвяшчае, што паміж Косаўскага палаца і рэзідэнцыяй Сапегаў у Ружанах існуе падземны ход "шырынёю ў карэту і тройку" і даўжынёй 25 кіламетраў. Нягледзячы на ​​разбурэнні, застылая ў камені прыгажосць Косаўскага замка па-ранейшаму ўражвае і прыцягвае падарожнікаў. З 2008 года тут вядзецца рэстаўрацыя, якая, па планах, завершыцца да 2018 года.

Чытаць таксама

Палацы, куды можна трапіць бясплатна

На першым месцы ў спісе бясплатных для наведвання помнікаў гісторыі і архітэктуры - замкі Беларусі. Замкі ўражваюць цікаўных спалучэннем разнастайных архітэктурных і канструктарскіх элементаў, дэталяў, якія належаць розным эпохам і стылях, дзякуючы чаму маюць вялікую цікавасць не толькі для тых, хто захапляецца гісторыяй і культурай, але абсалютна для кожнага.

Лідскі замак

Горад Ліда знаходзіцца ў Гродзенскай вобласці ў 112 км на паўночны ўсход ад Гродна. Тут захаваўся сярэднявечны замак - выдатны помнік абарончага дойлідства XIV ст.

Нясвіжскі палац

Нясвіжскі палацава-замкавы комплекс з'яўляецца адным з найпрыгажэйшых і найбольш вядомых замкаў Беларусі. Яго выбітная архітэктура, паркавы ансамбль з'яўляюцца гістарычнымі і культурнымі каштоўнасцямі краіны, і ў 2006 годзе ён быў дададзены да спісу Сусветнай Спадчыны ЮНЕСКА.