Каложская царква

koloshcerk

Барыса-Глебская царква - унікальны ўзор старажытнага каменнага дойлідства, узведзеная майстрамі гродзенскай архітэктурнай школы. Праект царквы належыць да традыцый візантыйскай храмавай архітэктуры, але пры гэтым не мае прамых аналагаў ні ў старажытнарускім, ні ў балканскім дойлідстве. Па плане Каложа - гэта шасцістопны, трохапсідны храм з дадатковай прасторай у прадалтарнай часткі. Яго ўнікальная асаблівасць - мноства керамічных сасудаў-галаснікоў, убудаваных у скляпенні сцен, якія выходзяць вонкі горлачкамі, дзякуючы чаму многія стагоддзі тут захоўваецца выдатная акустыка і так цудоўна гучаць царкоўныя спевы. Акрамя таго, апорныя слупы маюць рэдкае для праваслаўных храмаў круглае сячэнне, і пры невялікіх памерах будынка (даўжыня - 21, 5 м, шырыня - 13, 5 м) унутры царква здаецца прасторнай. Гэта дасягаецца і за кошт сцен (таўшчыня - каля 1,2 м), у муры якіх выкарыстоўвалася вельмі тонкая і пляскатая цэгла-плінфа.

Яшчэ адна знакамітая асаблівасць Каложы - упрыгожванне фасадаў і сцен устаўкамі з вялікіх паліраваных камянёў і шматколерных маёлікавыя плітак у форме крыжоў. Унутранае ўбранне Каложскай царквы ўпрыгожвалі ўнікальныя фрэскі, фрагменты якіх былі знойдзеныя ў 1970-х на алтарным зборы і ў нішах. Сёння Каложская царква - адзін з самых старажытных дзеючых храмаў у Беларусі, дзе праводзяцца богаслужэнні. Таксама пры Свята-Барыса-Глебскай царкве дзейнічаюць нядзельная школа і дамавы храм у гонар іконы Божай Маці Каложскай. У 1990-я гады з-за пагрозы новых апоўзняў пры ўдзеле замежных спецыялістаў былі праведзены работы па ўмацаванні берага ракі. У той жа час навукоўцы прапанавалі праекты рэканструкцыі Каложскай царквы - па вобразу XII стагоддзя і да катастрофы 1853 года.

Аднак складаныя геалагічныя ўмовы мясцовасці і недахоп дакладных звестак аб першапачатковым абліччы храма запавольвалі ход работ. Пазней у архівах былі знойдзены чарцяжы заходняй і паўднёвай сцен Каложы, зробленыя за год да вялікага абрушэння. Архітэктарамі быў абгрунтаваны праект рэканструкцыі Каложскай царквы ў абліччы да 1853 года. Дакументаў аб храме ХII стагоддзя, які на працягу стагоддзяў змяняўся, мала, аднак новыя звесткі могуць быць улічаны ў праекце. У 2010 годзе ў Беларусі пачалася грамадская акцыя "Адновім Каложу разам!", з дапамогай якой збіраюцца сродкі на рэстаўрацыю старажытнай святыні. Акрамя таго, ёсць ідэя пабудаваць побач з храмам паменшаную копію-муляж Каложы XII стагоддзя. Адноўленая з дапамогай найноўшых тэхналогій і матэрыялаў, яна магла б стаць цікавым аб'ектам для турыстаў.

Са старажытных часоў у Барысаглебскім храме знаходзілася праваслаўная святыня - цудатворны абраз Божай маці, якая была копіяй Віленскай іконы Адзігітрыі. Згодна з легендай, вобраз Прасвятой Багародзіцы царквы завяшчаў жабрак, які па абяцанні насіў цудатворную святыню на грудзях. Распавядаюць, што на працягу стагоддзяў, пачынаючы з XVII стагоддзя, дзякуючы абразу шмат разоў адбываліся вылячэнні людзей ад хвароб. У 1915 г. абраз пры эвакуацыі быў вывезены ў Расію і страчана. Сёння ў царкве захоўваецца спіс, а пошукі сапраўднага ладу працягваюцца. Днём шанавання абраза і прастольным святам храма ў гонар іконы Божай Маці Каложскай лічыцца 25 мая. У гэты дзень праводзіцца літургія, праводзіцца хрэсны ход і ўрачысты малебен.

Чытаць таксама

Хасцёл Святых Сымона і Алены

"Чырвоны касцёл" быў пабудаваны ў навараманскім стылі, дзе былі разам злучаныя матывы гатычнай і раманскай архітэктуры. Дзякуючы скарыстанай ў будаўніцтве чырвонай цэгле, з якой складзены касцёл, мясцовае насельніцтва называе яго "чырвоным касцёлам".

Траецкая царква ў Відзах

Царква Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі (Траецкая царква) у вёсцы Відзы з'яўляецца другой па велічыні рымскай каталіцкай царквой у Беларусі пасля царквы ў Будславе.

Свята-Елісавецінскі манастыр

Вялікая Княгіня Лізавета была роднай сястрой імператрыцы Аляксандры, муж і жонка апошняга рускага цара і, як і пара царскіх пакутнікаў, прыняла смерць ад рук бальшавікоў-багаборцаў ў ліпені 1918 года.