Палац Пуслоўскіх у Косава

Мястэчка Косава (сёння Івацэвіцкі раён, Брэсцкая вобласць) вядома з 1494 года, калі вялікі князь літоўскі Аляксандр Ягелончык падарыў гэтыя землі маршалку Яну Храптовічу. На працягу некалькіх стагоддзяў уладальнікамі Косава былі знакамітыя дынастыі: Храптовічы, Сангушкі, Флемінгі, Чартарыйскія, Сапегі. А ў 1821 годзе маёнтак набыў Войцех Пуслоўскі. Ён заснаваў у Косава дывановую фабрыку, у ваколіцах пабудаваў і адрэстаўраваў каля 60 храмаў. Пуслоўскія ганарыліся суседствам свайго маёнтка з сядзібай ва ўрочышчы Мерачоўшчына, дзе нарадзіўся Тадэвуш Касцюшка - нацыянальны герой Польшчы і ЗША, ганаровы грамадзянін Францыі.

Пасля Войцеха сядзібу атрымаў у спадчыну яго сын Вандалін Пуслоўскі - буйны прамысловец і аматар мастацтваў. Менавіта ён ў 1838 годзе пачаў у Косава будаўніцтва раскошнага палаца. Аўтарам праекту стаў выбітны архітэктар Францішак Яшчалд, а ў другой палове XIX стагоддзя над рэканструкцыяй працаваў Уладзіслаў Марконі. Косаўскі палац па-свойму ўнікальны. Будынак складаецца з цэнтральнага двухпавярховага корпуса і двух бакавых крылаў, а дзякуючы гранёным зубчатым вежам яго часта называюць мініяцюрным замкам.

Кожная вежа сімвалізавала месяц года, пры гэтым 4 цэнтральныя - у гонар ураджайных траўня, чэрвеня, ліпеня і жніўня - самыя высокія. У палацы больш за 100 памяшканняў, і ніводнага прахаднога. Дзякуючы сістэме калідораў і асабліваму размяшчэнню вокнаў, на працягу двух з паловай дзён у годзе сонечнае святло цалкам заліваў адзін з пакояў. У гэты час гаспадары святкавалі Дзень пакоя, па-асабліваму ўпрыгожваючы яго і праводзячы там шмат часу. Косаўскі палац славіўся раскошнымі заламі: у Белай - госці танцавалі на шумных балях, у Чорнай - гулялі ў карты, у Ружовай - музіцыравалі. Кажуць, што была і зусім дзіўная для тых часоў Парадная зала, дзе пад шкляной падлогай сярод багавіння плавалі рыбкі. Сучасныя рэстаўратары гэты факт яшчэ не пацвердзілі, але ўпэўнены: падлогі з падагрэвам дакладна былі.

Палац атачаў выдатны парк, дзе раслі больш за 150 відаў экзатычных раслін, а для асабліва рэдкіх асобнікаў ўладкаваная аранжарэя. Парк маляўніча спускаўся да трох штучнх азёр і сядзібы Касцюшкі. Пасля Леанарда Пуслоўскага, які прайграў маёнтак у карты, Косава не раз пераходзіла да новых гаспадароў. У гады Першай сусветнай вайны палац разрабавалі, многія каштоўнасці вывезлі за мяжу. З 1921 г. тут размяшчаліся кіраванне акругай і школа пчаляроў. Найбольшыя разбурэння палац перажыў падчас Другой сусветнай вайны. Шматдзённы пажар ў 1944 г. канчаткова знішчыў убранне залаў, пакінуўшы толькі велічныя сцены.

З палацам у Косава звязана шмат паданняў. Мясцовыя жыхары распавядалі, што для аховы гаспадары трымалі ільва, якога ноччу выпускалі блукаць па калідорах. Узгадваюць і "музычную" асаблівасць палаца. Калі на другім паверсе ўсходняга боку, стаўшы на падаконнік, нехта гучна пляскаў у ладкі, скляпенні будынка пачыналі выдаваць меладычныя гукі. А адна з самых прыгожых легенд абвяшчае, што паміж Косаўскага палаца і рэзідэнцыяй Сапегаў у Ружанах існуе падземны ход "шырынёю ў карэту і тройку" і даўжынёй 25 кіламетраў. Нягледзячы на ​​разбурэнні, застылая ў камені прыгажосць Косаўскага замка па-ранейшаму ўражвае і прыцягвае падарожнікаў. З 2008 года тут вядзецца рэстаўрацыя, якая, па планах, завершыцца да 2018 года.

Чытаць таксама

Прылуцкі палацава-паркавы комплекс Чапскіх

Легенда кажа, што таямнічы замак у вёсцы Прылукі быў пабудаваны на месцы праваслаўнага манастыра, які быў разбураны ў 1740 годзе па невядомай прычыне.

Маёнтак Нямцэвічаў у вёсцы Скокі

Знакаміты маёнтак у свой час наведалі імператар Аляксандр III, Тадэвуш Касцюшка, мастак Напалеон Орда і паэт Адам Міцкевіч. Падчас Першай сусветнай вайны маёнтак выкарыстоўвалася як штаб-кватэра камандуючага Усходнім фронтам Германіі прынца Леапольда з Баварыі ...

Палацава-паркавы ансамбль у вёсцы Станькава

У вёсцы Станькава граф Эмерык Гутэн-Чапскі пабудаваў выдатны маёнтак, які стаў яго сямейным гняздом. Сам палац адлюстроўваў яго настальгію па сярэднявеччы.